قبل از هرچیز بگم که از پیغام های محبت آمیزتون بسیار ممنونم. اینکه نوشته هام به دردتون خورده بسیار خوشحالم می کنه. دوست دارم بیشتر بنویسم اما وقت آزادم کمه. هر ایده ای که برای نوشتن دارم زمان بره و با توجه به اینکه در کنار کار تمام وقت روی چند پروژه شخصی هم کار می کنم و در حال یادگیری موضوعات مختلف هستم وقت کم میارم.

---

الان پیش یک مشاور مالیاتی (Tax Advisor) بودم که اظهارنامه مالیاتی سال ۲۰۱۴ رو واسم آماده و ارسال کرد. مدتی بود که می خواستم راجع به مالیات ها واستون بنویسم. با یک جستجو متوجه شدم قبلا در وبلاگ های فارسی راجع به این موضوع نوشتن. نوشته ها رو کامل نخوندم اما مشخص بود که ترجمه مستقیم هستن و خیلی خوانا و واضح نبودن، خیلی هم مفصل بودن. واسه همین تصمیم گرفتم که اینجا مالیات ها رو به ساده ترین زبان ممکن و با جزییات کمتر توضیح بدم.

شما در کانادا هم به دولت فدرال مالیات میدید هم به استانتون. مالیات استانی برای هراستان فرق می کنه و ثابت نیست.
مالیات ها در کانادا به طور کلی ۳ دسته هستن: مالیات بر درآمد، مالیات بر مواد مصرفی و مالیات بر ثروت

مالیات بر درآمد

1. مالیات بر درآمد شخصی

   

   مالیات بر درآمد شخصی در استان های مختلف کانادا

   این نوع مالیات بیش از ۴۰ درصد درآمد مالیاتی دولت فدرال رو تشکیل میده و تنها مالیات بر درآمدیه که اکثر مردم باهاش سر و کار دارن. اگر درآمدتون خیلی کم باشه ممکنه اصلا مالیاتی نخواد بدید (مثلا ۱۰ هزار دلار در سال). هرچقدر هم درآمدتون بالا بره درصد مالیاتی که باید بدید بالا میره. به این صورت که مثلا اگر درآمد سالانه تون ۴۰ هزار دلار باشه ممکنه ۷ هزار دلار مالیات بدید (۱۸ درصد) ولی اگر سالی ۸۰ هزار دلار دربیارید ممکنه ۲۰ هزار دلار مالیات بدید (۲۵ درصد). (اعداد فقط برای مثالن)
   طریقه محاسبه شم اینطوریه که مثلا میگن ۴۵ هزار دلار درآمد اولت ۲۰ درصد مالیات می خوره، ۴۰ هزار تای بعدی ۲۵ درصد، … به همین روال مالیات بالا میره. تا جایی که اگر درآمد سالانه چند صد هزاردلاری داشته باشید ممکنه نزدیک به نصفش رو مجبور شید تقدیم دولت کنید!
   این مالیات می تونه برای شغل تمام وقت یا پاره وقتتون باشه (که در این صورت کارفرما خودش رقمی رو از حقوقتون کسر می کنه و برای دولت می فرسته)، یا از کارهای قراردادی ای که انجام میدید (مثلا برای یک مشتری یک نرم افزار یا وب سایت می سازید). هر سال تا آخر اپریل فرصت دارید که برای درآمدتون اظهارنامه ای آماده کنید و برای دولت بفرستید. برای اینکار یا می تونید فرم ها و راهنماها رو از سایت اداره مالیات کانادا دانلود کنید و خودتون بفرستید (که به هیچ وجه توصیه نمی کنم!)، یا از یک نرم افزار استفاده کنید، یا پیش یک مشاور مالیاتی برید که این کار رو براتون انجام بده.
   نرم افزار های زیادی برای اینکار هست، اما دو شرکت بزرگ هست که من نرم افزارشون رو توصیه می کنم: TurboTax و H&R Block. امسال از اونجایی که رقابتشون شدت گرفته هردوشون نرم افزار رو برای حالت های ساده مالیاتی مجانی کردن!
   H&R Block دفاتر نمایندگی زیادی هم داره که اگر با نرم افزار راحت نیستید می تونید بهشون حضوری مراجعه کنید.
   هردوی این شرکت ها هم یک گارانتی دارن که اگر تمام سوال هایی که در نرم افزار ازتون پرسیده میشه رو درست جواب بدید کمترین مالیات ممکن رو خواهید داد،‌ در غیر این صورت مابه التفاوت مالیاتی که دادید و بهترین مالیات (کمترین مالیات) رو بهتون میدن. این گارانتی نشون میده که چقدر روی این نرم افزار ها سرمایه گذاری شده و قابل اعتمادن.
   من با این شرکت ها آشنایی بسیاری دارم بخاطر اینکه وب سایت یکیشون رو برنامه نویسی کردم و کارهای دیگه براشون انجام دادم. ضمنا راجع به مالیات های شخصی و بیزینسی در کانادا خیلی مطالعه کردم. لذا می تونم بهتون این توصیه رو بکنم:
   اگر اولین سال حضورتون در کانادا نیست و در سال مالیاتی تمام درآمدتون به شکل حقوق بوده و کمک دولتی یا کار قرار دادی یا درآمد از سرمایه گذاری نداشتید، (خودتون و همسرتون) از نرم افزار استفاده کنید، ولی تمام متون رو با دقت بخونید و هرچیز رو نمی فهمید جستجو کنید تا متوجه بشید، هیچ چیز رو ندانسته پاسخ ندید. در غیر این صورت (یا اگه زیاد حوصله خوندن ندارید) پیش یک مشاور مالیاتی برید تا همه کارها رو براتون انجام بده. معمولا حدود ۷۰ دلار خرج مشاور میشه (وقتی از چند راه درآمد دارید و اظهارنامه پیچیده تره ممکنه حدود ۵۰ دلار هم بیاد روش). اما این رقم کاملا ارزشش رو داره.
   بعنوان مثال من سال اول که تازه به کانادا اومده بودم با یک نرم افزار میزان مالیاتم رو حساب کردم و بهم گفت رقمی بهم برگردونده میشه بخاطر اینکه تنها چند ماه کار کرده بودم. وقتی پیش مشاور رفتم به خاطر یک سری بند های خاص تونستم ۱۰۰۰ دلار بیشتر بگیرم و ۷۰ دلار خرج مشاور کاملا ارزشش رو داشت!
   یک نکته اینکه مالیات بر حقوق رو معمولا نمیشه کاریش کرد، اما مالیات بر کارهای قراردادی و این چنینی رو با لحاظ کردن مخارج میشه کاهش داد. مثلا من برای کاری قراردادی از اینترنت و لپ تاپم استفاده می کردم،‌ به همین خاطر درصدی از هزینه شون رو بعنوان مخارج کاریم لحاظ کردم و از مالیاتم کسر شد.

2. مالیات شرکت ها

   چهار نوع شرکت در کانادا داریم (البته «شرکت» معنی شراکت میده و چندان درست نیست! منظور از شرکت در اینجا یک ساختار کسب و کاریه). این چهار نوع عبارتند از Sole-proprietorship، Partnership، Corporation و Co-operatives. در صفحه ای از سایت شبکه کسب و کاری کانادا این چهار نوع Business به خوبی مقایسه شدن. این سایت دولتیه و اطلاعات بسیار مفیدی درباره بیزینس در کانادا داره.
   Sole-proprietorship ساده ترین نوعه. ثبتش راحته و مزایای چندانی نداره. اکثر کسانی که کارهای قرار دادی می کنن و کارمند و دفتر و دستک ندارن از این نوع استفاده می کنن (از نجار و بنا گرفته تا طراح وب و اینها). مالیاتش همون مالیات بر درآمد شخصیه اما یک سری مزایا داره.
   Partnership برای وقتیه که میخواید با کسی شریک بشید.
   Corporation یک نهاد مستقل حقوقیه و قابل انتقاله. شرکت های بزرگ همه از این نوعن. معمولا وقتی درآمدتون از کارمندی نیست و بیش از ۱۰۰ هزار دلار در ساله یا وقتی که ممکنه مشتری ازتون شکایت کنه و دار و ندارتون رو بعنوان خسارت ازتون بگیره، بهتره که یک Corporation ثبت کنید و با اون فعالیت تجاری کنید. هزینه ثبت و نگهداری یک Corporation بالاتر از Sole-proprietorship هست و مسایل حقوقیش بسیار بیشتر و پیچیده تره. یکی از مزایای بزرگش هم اینه که اگر همه کارهای حقوقی رو به درستی انجام بدید، اگر شکایتی از شرکت بشه و مثلا دادگاه رای بده که N میلیون دلار به شاکی غرامت بدید، حتی اگر شرکت نتونه این رقم رو بده دارایی های شخصی شما از شرکت کاملا جدا هست و خطری شما رو تهدید نمی کنه. (تاکید می کنم که این تنها وقتی صدق می کنه که ساختار به درستی طراحی شده باشه و تراکنش های شرکت از تراکنش های شخصی شما کاملا جدا باشه. حتما باید با وکیل مشورت کرد اگر نگرانی ای در این زمینه دارید)
   درصد مالیاتی که یک Corporation میده معمولا پایین تر از درآمد شخصیه و از اونجایی که خیلی از مخارج می تونه از درآمد ها کسر بشه مالیات ها بسیار پایین تر میاد. البته مثلا اگر بیاید یک شرکت ثبت کنید و باهاش کارهای قراردادی انجام بدید و بعد از طرف شرکت به خودتون حقوق بدید ۲ تا مالیات مجبور میشید بدید: مالیات بر درآمد شرکت و مالیات بر درآمد شخصی، در نتیجه لزوما به نفعتون نیست.
   Co-operatives استفاده کمی داره و مطرح نیست.

3. مالیات بین المللی

   اگر از کشور دیگه ای درآمد داشته باشید و در آمدتون رو به کانادا انتقال بدید مجبور میشید واسش مالیات بدید، مگر اینکه در کشور منبع درآمد مالیات داده باشید و کانادا قبول کنه که اون مالیات رو از مالیات کاناداتون کم کنه. من راجع به این موضوع اطلاع چندانی ندارم اما فکر نمی کنم که با اداره مالیات ایران ارتباطی داشته باشن، به همین خاطر اگر ایران مالیات داده باشید و پول رو به کانادا منتقل کنید احتمالا اینجا هم مجبور میشید مالیات بدید. اگر رقم بالاست حتما با وکیل مشورت کنید.

4. مالیات حقوق

   کارفرمایی که شما رو استخدام می کنه علاوه بر حقوقی که بهتون میده (و مالیاتی که ازش کم می کنه و به دولت می فرسته) باید خودش هم یک مالیات بده که صرف حقوق بازنشستگی و بیمه بیکاری (Employment Insurance) شما میشه.

مالیات بر مواد مصرفی

برای خیلی از اقلامی که می خرید (از خیارشور گرفته تا اتومبیل) به استان و دولت مالیات میدید. در آلبرتا این مالیات ۵ درصده و در انتاریو و بریتیش کلمبیا به ترتیب ۱۲ و ۱۳ درصد. (مثلا یک اتومبیل ۲۰ هزار دلاری می خرید ۲۶۰۰ دلار هم مالیات میدید!) وقتی خرید می کنید این درصد رو حتما توی فاکتورتون می بینید. معمولا هم قیمت هایی که در فروشگاه ها می بینید این درصد رو لحاظ نکردن.
بعضی اقلام مالیات ندارن، مثل شیر و نون و سبزیجات. بعضی اقلام هم مالیات اضافه دارن مثل بنزین و الکل، البته این مالیات اضافه در خود قیمت لحاظ شده و شما چیزی روی فاکتور نمی بینید.

مالیات بر ثروت

مالیات هایی از جمله مالیات املاک و مالیات بر ارث و میراث در این دسته قرار می گیرن. مالیات سالانه املاک مسکونی در کلگری حدود ۰٫۶% ارزش تخمینی ملک هست.

 

---

این هم از مالیات ها در کانادا به زبان ساده!

حالا خیلی از شما ممکنه واستون سوال شده باشه: چرا این مالیات ها انقدر زیادن؟ ایران که از این خبرها نبود!

خود کانادایی ها هم گاهی از این موضوع شاکین. اما من شخصا گله ای ندارم و نتیجه مالیاتی که میدم رو به چشم می بینم.

افراد مسن از دولت حقوق می گیرن. هرچند این رقم بسیار پایینه اما در کنار تخفیف ها و امتیازات دیگری که می گیرن یه زندگیه قابل قبول بهشون میده.

افرادی که بیکار میشن از طرف Employment Insurance تا حداکثر ۴۵ هفته از دولت حقوقی میگیرن که حداکثر هفته ای ۵۰۰ دلار میشه. معافیت های مالیاتی هم می گیرن. به همین خاطر استرسشون کم میشه و با خیال راحت تر دنبال کار جدید می گردن.

بچه ها و خانواده های بچه دار امتیازات زیادی می گیرن و بهشون کمک میشه. به همین خاطر اکثر بچه ها خوب بزرگ میشن و کمبود و نداری نمی کشن.

خدمات درمانی برای همه رایگانه. فقط برای دارو و دندون پزشکی و اینها باید پول داد که میشه بیمه جدا واسش گرفت. (البته میگن که این رایگان بودن خیلی مشکلات در سیستم درمانی ایجاد کرده که خیلی هم بیراه نمیگن)

با اینکه من ِ نوعی از اینجور امتیازات استفاده چندانی نکردم، اما همینکه می بینم اینها چقدر مردم رو آروم تر کرده و بطور غیرمستقیم رو زندگیم تاثیر گذاشته راضیم می کنه. به خاطر همین هاست که مردم کانادا معروفن به Nice و مودب بودن! و زندگی در کنار این مردم آروم به شما هم آرامش میده.