طراحی تجربه کاربری (UX Design) چیه؟ این سوالیه که خیلی از خوانندگان بلاگم تابحال ازم پرسیدن.
اول از همه مهمه که بگم هیچ تعریف دقیق و کاملی که همه قبولش داشته باشن وجود نداره.
طراحی تجربه کاربری ابعاد زیادی داره و به رشته های مختلفی مربوط میشه — مثل طراحی تعامل (Interaction)، معماری اطلاعات، طراحی بصری، کاربردپذیری (Usability)، و تعامل انسان و رایانه.
با این حال می خوام سعی کنم تصویر واضح تری ازش واستون رسم کنم.
در نشریه تعامل با کامپیوترهای دانشگاه آکسفورد، یک مقاله هست که هدف طراحی تجربه کاربری رو “تقویت رضایت و وفاداری (وابستگی) کاربر بوسیله فایده مندی، راحتی استفاده، و لذت تعامل با یک محصول” بیان می کنه.
به عبارت دیگه، طراحی تجربه کاربری فرایند طراحی محصولاتیه (فیزیکی یا دیجیتال) که مفیدن و استفاده ازشون راحته و لذت بخش. طراحی UX درباره اینه که تجربه کاربرانی که دارن محصول شما رو استفاده می کنن بهتر کنید، و اطمینان کسب کنید که کاربران ارزش محصول شمارو می فهمن.
متاسفانه اینم یه تشریح کامل واسه طراحی تجربه کاربری نیست. پس واسه این که بهتر این موضوع رو درک کنید، در اینجا پاسخ ۱۵ متخصص این زمینه رو براتون آوردم و در انتها نظر خودم رو گفتم:
مدیر Users Know، نویسنده UX for Lean Startups
“اگر تجربه کاربری (UX) تجربه ایه که یک کاربر حین تعامل با محصول شما داره، پس طراحی تجربه کاربری (UX Design)، میشه فرآیندی که بوسیله ش ما تعیین می کنیم اون تجربه چگونه خواهد بود.
طراحی تجربه کاربری همیشه در جریانه. چه حواستون بهش باشه چه نه، یه نفر بالاخره درباره این که چگونه انسان و محصول شما با هم تعامل می کنن تصمیم می گیره. طراحی خوب تجربه کاربری موقعی اتفاق میفته که ما از این تصمیمات جوری استفاده می کنیم که هم نیازهای کاربرها و هم نیازهای بیزینس ما درک بشه و پاسخ داده بشه.”
مدیر Portigal Consulting، نویسنده Interviewing Users
“اگه به یه چیز تعاملی مثل یه وب سایت یا یه دستگاه یا یه نرم افزار نگاه کنیم، طراحی تجربه کاربری اون چیز فرآیند خلاقانه و تحلیلی ایه که طی می کنیم تا تعیین کنیم اون چیز چجوری خواهد بود—برای مردم چیکار خواهد کرد، چجوری ازش استفاده می کنن، و ظاهرش/صداش/بوش/مزش/جنسش چجوریه.”
معاون سرپرست طراحی در CapitalOne
“همونطوری که لز سندرز بیش از ۱۰ سال پیش می گفت، چیزی بعنوان طراحی تجربه کاربری وجود نداره. تجربه یک حس شخصیه که مردم حس می کنن؛ چیزی که ما طراحان مالکش نیستیم. با این حال، می تونیم واسش طراحی کنیم.
این تفاوت ریزیه ولی مهمه. همین کلمه “واسش” غرور کاری طراحا رو کم می کنه، و باعث میشه که ارتباط طراح با مردم دوطرفه بشه. (راستی عبارت “کاربر” خیلی عبارت محدودیه و یه جورایی برچسب توهین آمیزیه واسه وصف آدم ها)
در نهایت، تجربه مردمی که ما براشون طراحی می کنیم چیزیه که میزان موفقیت محصول، خدمات و روابط ما رو تعیین می کنه.”
محقق ارشد تجربه کاربری در Google، نویسنده Validating Product Ideas through Lean User Research
“طراحی تجربه کاربری هنر و علم ایجاد حس های مثبت در مردمیه که با محصولات یا خدمات ما تعامل پیدا می کنن.”
موسس Usability Geek
“طراحی تجربه کاربری (UXD یا UED) یه فرآیند طراحیه که تنها هدفش طراحی یه سیستمه که یه تجربه عالی به کاربرها میده. بنابراین، UXD زمینه های مختلفی از جمله طراحی رابط کاربری، کاربرد پذیری، دسترسپذیری، معماری اطلاعات و تعامل انسان و رایانه رو در بر می گیره.
طراحی تجربه کاربری توسط طراحان تجربه کاربری انجام میشه—کسانی که دغدغه اصلی شون تعاملیه که بین کاربران و سیستمی که کاربران استفاده می کنن رخ میده.
بعنوان مثال یه طراح UX اصول کاربرد پذیر کردن یه محصول رو در نظر می گیره، و اون اصول رو طوری در فرآینده طراحی سیستم جا میده که یک کاربر که باهاش تعامل می کنه اون سیستم رو کاربردپذیر ببینه.”
سرپرست پژوهش در UserTesting
“طراحی تجربه کاربری تعهدیه به ساخت محصولاتی که با در نظر داشتن مشتریان ساخته شدن. شروعش با مطالعه اینه که چه کسانی مشتریان ما هستن و چه نیازی دارن، و استفاده کردن از این اطلاعات برای ارائه محصولات و خدماتی که کیفیت زندگی مردم رو بهتر می کنن.
ایده های طراحی توسط نظر کاربران واقعی تایید میشن تا مطمئن بشیم محصول نهایی برای اونهایی که در نهایت استفاده ش می کنن به خوبی کار خواهد کرد.”
پژوهشگر ارشد کاربری در Dropbox
“سوالتون ساده ست، ولی جوابش کمی پیچیده ست و گاهی وقتا بحث برانگیزه.
طراحی تجربه کاربری یک رویکرد طراحیه که تمام جنبه های یک محصول یا خدمات با کاربر رو در نظر می گیره. این جنبه ها نه تنها شامل زیبایی و کارکرد یک محصول یا یک جریان میشه، بلکه شامل چیزهایی مثل حس و لذت هم میشه—چیز هایی که مهندسی کردنشون و دست یافتن بهشون سخت تره.
یه طراح می تونه یه روند یا یه تعامل خلق کنه که زیبا، یکتا، جذاب و کاربردی باشه—اما گستره طراحی تجربه کاربری (UXD) شامل تمام زمینه هایی میشه که لازمن تا تجربه کاربر در کل عالی بشه.
بله، شما طراحان گرافیک دارین، اما شما طراحان معماری اطلاعات، محققین کاربری، مهندسین، نویسندگان، و مدیر محصول هم دارین—و همه این افراد یک مسئولیت مشترک دارن که تجربه ای خلق کنن که استفاده ش راحت باشه، و کاربر رو خوشحال نگه داره بخاطر اینکه بهش ارزشی ارائه میده.”
مشاور UX در Boagworks
“برای من طراحی UX خیلی بیشتر از فقط طراحی برای یه صفحه ست. تمام تصمیماتی که از مدیر یک سازمان تا برنامه نویس نهایی می گیرن روی تجربه کاربر تاثیر میذارن.
بعنوان مثال Magicband دیزنی رو در نظر بگیرید. هیچ رابط کاربری گرافیکی ای نداره ولی باز یه تجربه عالی با استفاده از سنسور ها و خدمات مشتریان خوب خلق می کنه.”
یکی از موسسین Rocket Insights، موسس Bokardo
“طراحی UX بطور ساده یعنی طراحی با آگاهی از تمام نقاط تماسی که تجربه نهایی با محصول/خدمات شما رو تشکیل میدن. پس این طراحی فراتر از طراحی صفحه و طراحی بصری میره تا حتی چیزهایی مثل ایمیل هایی که رد و بدل میشن، طوری که مردم جواب تلفن میدن، پیام های تبلیغاتی، مقررات پس دادن و پس گرفتن، و هرچیزی بین این ها.
در حال حاضر توی این زمونه اینترنتی خیلی مهمه که روی تمام تجربه تمرکز کنیم چون احتمالش هست که شما هیچوقت خیلی از مشتریانتون رو رودررو نبینید. هرچند در نهایت، حروف “UX” محو میشن و می فهمید که تمام این چیزها جزوی از طراحی هر محصول یا خدماتی هستن.”
مدیر هنری در Digital Telepathy
“طراحی UX یک شیوه طراحیه که از فهم عمیق کاربر ریشه می گیره با هدف اینکه راه حل هایی رو فراهم کنه که تجربه دلخواه رو خلق می کنن.
اصطلاح UX بیشتر مربوط به محصولات دیجیتال میشه و معمولا مربوط به برنامه های تحت وب یا موبایله.”
طراح در UserTesting
“طراحی UX ارزشیه که شما توی هر نقطه تماس منتقل می کنید.
این ارزش ها—چه مثبت چه منفی— به هم گره خوردن تا درک یک کاربر از محصول رو شکل بدن.”
مربی تجربه کاربری در WhitneyHess.com
“تجربه کاربری تعهدیه به توسعه محصولات و خدماتی که هدف، درک و انسجام دارن. فرآیند بی اتمامِ دیدن جهان از زاویه دید مشتریانه و تلاش برای ارتقای کیفیت زندگیشون.
فرآیند بی اتمام حفظ کردن سلامت بیزینس و پیدا کردن راه های تازه برای رشد دادنش. تعادل بی نقصی بین پول درآوردن و خلق مفهوم.”
مدیر بازاریابی در Digital Telepathy
“طراحی تجربه کاربری فرآیند فهمیدن نیازها، حال روانی و احساسی، و توانایی فنی یک نفر، و بعد طراحی یک راه حله که اون اطلاعات رو در نظر می گیره.
تجربه کاربری کاربرد پذیری رو اولویت میده و هدفش اینه که هروقت کسی از محصول استفاده می کنه یک پاسخ مثبت احساسی ایجاد کنه.”
مشاور UX در Erik Levitch Consulting
“تجربه کاربری به معنی عمل رفع نیازهای مردم پیش از، حین، و بعد از توسعه محصوله. درباره اینه که استفاده چیزهارو واسه مردم آسونتر کنیم.”
محقق کاربری در StubHub
“خیلی مردم میگن تجربه نمی تونه طراحی بشه چون تجربه چیزیه که مردم پیدا می کنن—نه چیزی که بشه طراحیش کرد. از طرفی من کاملا موافقم.
از طرف دیگه، UX به ما این توانایی رو میده که شناسایی کنیم چه چیزی تجربه خوبی میده و چه چیزی تجربه بد. و وقتی خوب انجام بشه، اجزای طراحی شده یک تجربه نامرئی میشن و کاربر لذت می بره چون ما نیازهاشون رو پیش بینی کردیم و بهشون چیزی دادیم که به خواستنش فکر نکرده بودن.”
گرچه تمام این تعریف ها تا حد زیادی درستن، تعریف های ۱، ۳، ۴، ۷، ۹، و بخصوص ۱۵ به نظر من نزدیک تر هستن. تجربه ای که من در این زمینه بخصوص از کار با کمپانی های بزرگی مثل H&R Block پیدا کردم اینه که معمولا اصول طراحی که همه گیر تر و جا افتاده تر هستن وارد حیطه طراحی گرافیکی میشن. اما اصولی که خیلی تازه هستن، یا متخصصین هنوز روشون به توافق نرسیدن، یا خیلی مختص یک پروژه خاص هستن، باید از زاویه دید تجربه کاربری بررسی بشن. بذارید یه مثال واستون بزنم. وقتی که ما داشتیم روی وب سایت H&R Block کانادا کار می کردیم روی هر جزئی از صفحات یا محتوا که کار می کردیم یه آزمایش کاربردپذیری انجام می دادیم. به این شکل که یه نسخه اولیه درست می کردیم (حالا یا با برنامه نویسی یا با استفاده از ابزارهایی مثل InvisionApp) و می ذاشتیم مثلا ۴۰ کاربر مختلف —از ۲۰ ساله گرفته تا ۷۰ ساله، با مهارت های مختلف— تستش کنن. حین تست کردن تصویر مانیتور و صداشون رو ضبط می کردیم و ازشون می خواستیم هرچیزی با دیدن محصول ما توی ذهنشون میاد به زبون بیارن (تا روند فکریشون رو کاملا بفهمیم). یکی از چیزهایی که همون اوایل فهمیدیم این بود که خیلی وقت ها کاربرها وقتی می خواستن موس رو از روی منو ببرن روی منوی زیر مجموعه، وسط راه می رفتن رو یه منوی دیگه و وقتی می رفتن رو زیر مجموعه منوی زیرمجموعه عوض شده بود! سر همین یه پژوهشی کردیم و در نهایت یه تاخیر هوشمند به منو اضافه کردیم تا این اتفاق نیفته. این روند آزمایش روی کاربران و بهبود کیفیت تک تک اجزا رو به طور دائم همیشه داشتیم انجام می دادیم. همینطور شد که ۶ ماه بعد از استفاده از سایت جدید، تیم آمریکای H&R Block با ما تماس گرفتن و خواستن تجربیاتمون و شیوه کارمون رو بهشون انتقال بدیم، چون از خیلی ها تعریف وب سایت کانادا و Accessibilityش و Usabilityش رو شنیده بودن و یک معلول به تازگی ازشون شکایت کرده بود و چند صد هزار دلار به خاطر Accessible نبودن بخشی از وب سایتشون ازشون گرفته بود.
در شرکت های کوچیک معمولا کار UX Design توسط برنامه نویس و طراح گرافیک با هم و با استفاده از آزمایش کاربردپذیری انجام میشه. توی شرکت های بزرگتر معمولا تیم UX Design هست که کار طراحی اولیه wireframe ها و حتی گاهی prototype اولیه رو انجام میدن. توی این پروسه حتما از آزمایش کاربردپذیری و گاهی نظر برنامه نویسان هم استفاده می کنن. بعد کار رو به طراح گرافیک میدن و باقی کار با روند همیشگی انجام میشه.
خب، شما چی فکر می کنید؟ طراحی تجربه کاربری از نظر شما چیه؟
خوشبختانه دیگه یادگیری محدود به اقلیتی از مردم نیست؛ حتی محدود به مدرسه و دانشگاه رفتن هم نیست. اینترنت به ما امکان توزیع و انتقال دانش رو میده، با قیمتی ناچیز، و پُره از منابعی که دانش همه رو در موضوعات گوناگون زیاد می کنن.
چون یادگیری یک چرخه مادام العمره و بعد از گرفتن یک مدرک تحصیلی تموم نمیشه، این مقاله تنها برای مبتدی ها نیست. این برای همه افرادیه که می خوان در موضوعی خاص حرفه ای باشن، یا بطور ساده کنجکاون که در مورد وب و آخرین ابزار و تکنیک هاش بیشتر بدونن.
امیدوارم این مقاله بتونه شما رو به منابع ارزشمند بسیاری که در حال حاضر در دسترس هستن نزدیک تر کنه. بعضیاشون کاملا مجانی ان، بعضی هم نیاز به عضویتی ارزون قیمت دارن. از اونجایی که پرداخت پول به این سایت ها برای افراد داخل ایران کار ساده ای نیست، قیمت هارو در جلوی نام سایت میارم.
منابعی که در این مقاله معرفی می کنم اینهاست (اگر دنبال یادگیری طراحی و برنامه نویسی وب نیستید شماره ۴ رو ببینید):
امیدوارم که این لیست منابع یادگیری بهتون کمک کنه مهارت هاتون رو افزایش بدید و درهایی رو به روتون باز کنه. اگر منابع دیگری هم سراغ دارید که جاشون اینجا خالیه خیلی خوبه که در قسمت نظرات این پایین بنویسید! همچنین خیلی دوست دارم بدونم کدوم منابع رو باارزش تر می دونید، و چرا!
نوشته بالا ترجمه ای آزاد بود از این مقاله در Smashing Magazine در حال گوش دادن به آهنگ هایی همچون Passenger – Let Her Go.
]]>